Einhver mesti útlánavöxtur síðustu ára Stefán Ó. Jónsson skrifar 22. ágúst 2020 19:38 Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð. Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Viðskipti innlent Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Nú er hægt að elta góða veðrið um landið með kortavef Já.is Samstarf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Viðskipti innlent Farsímatekjur undir væntingum Viðskipti innlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Mikill samdráttur á hagnaði Tesla Viðskipti erlent Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira
Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð.
Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Viðskipti innlent Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Nú er hægt að elta góða veðrið um landið með kortavef Já.is Samstarf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Viðskipti innlent Farsímatekjur undir væntingum Viðskipti innlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Mikill samdráttur á hagnaði Tesla Viðskipti erlent Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira