Drífa, Ragnar Þór og Sólveig Anna; ætlið þið virkilega að una þessu? Ole Anton Bieltvedt skrifar 12. apríl 2020 10:00 Á síðustu mánuðum og misserum hafið þið lagt mikla vinnu í að semja um laun og kjör ykkar umbjóðenda. Stóðu þessi átök lengi, og þurftuð þið - að hluta til - að beita verkfallsvopninu til að knýja fram þær lausnir, sem þið stefnduð á. Ég skildi það svo, að lengi vel stóð styrinn um 30.000-40.000 krónur fyrir lægst launuðu félagsmenn Eflingar. Kostaði lausnin á því margra daga eða vikna verkfall, sem bitnaði á mörgum. Mér gengur það til með þessum skrifum, að vekja athygli ykkar á - eða minna ykkur sterklega á; ég hef tekið þetta upp við ykkur áður -, að meðan þið semjið um kaup og kjör umbjóðenda ykkar í krónunni, vitið þið í raun ekkert, hvað þið eruð að semja um, hvað út úr samningum kemur eða hvað öll ykkar viðleitni er að færa umbjóðendum ykkar, þegar upp er staðið. Þið sjáið, hvað er að gerast með gengið nú og þær verðhækkanir og þann margvíslega kostnaðarauka, sem óhjákvæmilega mun fylgja falli krónunnar á síðari hluta ársins. Mikill hluti af þeim árangri, sem náðist með harðri baráttu, mun einfaldlega ganga til baka; verða færður til baka af Seðlabanka; með vilja- og aðgerðarleysi Seðlabankastjórnar til að tryggja stöðugt gengi. Vegna aðgerðarleysis Seðlabanka til að tryggja stöðugleika krónunnar, hefur hún fallið um 16-18% síðustu vikur og par mánuði. Löng og endurtekin reynsla sýnir, að við gengislækkun krónunnar hækkar almennt verðlag í landinu um helming gengisfallsins, af því að við Íslendingar erum háðir innflutningi með verulegan hluta af okkar aðdrætti og þörfum. Þetta þýðir, að innan 3-6 mánaða má vænta þess, að almennt verðlag - vöruverð og hverskonar tengdur kostnaður, líka vísitölur t.a.m. lánskjaravísitala – muni hækka um 8-10%. Ég var áðan að tala um 30.000-40.000 krónurnar, sem Efling barðist svo hart fyrir við Reykjavíkurborg. Þar voru laun upp á 400.000 eða 500.000 í spilinu. Þessar 30.000-40.000 krónur fjúka þá, út af gengisfallinu, út í buskann. Sagan sýnir, að krónan er sennilega ótraustasti gjaldmiðill hins vestræna heims. Hún er eins og veikburða trjágrein í vindi, sem sveiflast þeim mun meir og gefur þeim mun meir eftir, sem þörfin á styrk og stöðugleika eykst. Brotnar svo á versta tíma, eins og í hruninu. Til hvers eruð þið eiginlega að semja um kaup og kjör í krónunni, án verðtryggingar hennar, þegar ykkur má vera fullvel ljóst, af margfenginni reynslu, að þið vitið þá ekkert, hvað þið eruð að semja um; hvar stendur krónan eftir viku, mánuð eða misseri? Í raun nálgast samningar um kaup og kjör í krónunni skrípaleik. Þetta er síbreytileg stærð, verðgildi hennar er síbreytilegt, og tilhneigingin er, að akkúrat, þegar þörfin á styrk og stöðugleika er mest, er hún veikust. Við þær aðstæður, sem við búum nú við, hefði mátt verja krónuna og verðgildi hennar, þar sem svo vill til - eftir góðæriskafla - að við eigum feyki gildan gjaldeyrisvarasjóð; næstum eitt þúsund milljarða. Seðlabankinn hefði því getað varið krónuna, m.a. með öflugum kaupum á henni, þegar hún var að falla, en því miður gerði hann lítið eða ekkert til þess. Með þessari vanrækslu eða aðgerðarleysi, var Seðlabanki í raun að ræna launafólk 8-10% af kaupmætti nýlega umsaminna launa. Nýr Seðlabankastjóri, sem margir bundu miklar vonir við, fullyrðir, að, þó að krónan hafi fallið, geri það ekkert til í stöðunni, því að heimsmarkaðsverð á olíu og margvíslegum öðrum varningi hafi fallið jafn mikið eða meira, vegna Kórónavírussins, og, að þetta verðfall muni bæta upp gengisfall krónu og tryggja stöðugleika verðs og vísitala. Nú er undirritaður ekki hagfræðingur, en hann hefur víðtæka reynslu af efnahagsmálum og þróun hagkerfa, víða um lönd, í hálfa öld. Fyrir honum blasir þessi sviðsmynd við: Í bili dregst öll eftirspurn og framleiðsla saman. Verðlag fellur. En, þó að heimurinn sé í hvíldarstöðu, í bili, er hann enn í ”fullu fjöri”, og, þegar létt hefur verið á hömlum og takmörkunum og lífið fer að ganga sinn vanagang, að nýju, þá hefur hlaðizt upp mikil þörf og eftirspurn, sem skapa mun eftirspurnaröldu, sem kýja mun heimsmarkaðsverð upp á sama stig, og fyrir var, jafnvel á hærra stig, þar sem ýms framleiðslufyrirtæki, sem voru í gangi fyrir, gátu ekki staðið af sér lokun og hlé; voru ekki opnuð aftur. Við slík skilyrði, sem eru afar líkleg, mun gengisfall krónu koma inn í íslenzkt verðlag, með fullum krafti, á seinni hluta ársins. Það er spurning, hvort Seðlabanki skilji þetta ekki, eða sé einfaldlega að leiða þetta hjá sér, og, þá um leið - þó óbeint sé - að grípa inn í nýgerða kjarasamninga með vafasömum og, fyrir undirrituðum, ólögmætum hætti, en skv. lögum um Seðlabanka, er það fyrsta skylda hans, að tryggja stöðugt verðlag. Drífa, Ragnar Þór og Sólveiga Anna, ætlið því virkilega að una því, að svona sé með ykkar baráttu og samninga, svo að ekki sé talað um hagsmuni umbjóðenda ykkar, farið!? Ég hygg, að Seðlabanki gæti enn keyrt upp gengið í fyrra horf, ef hann leggði sig fram. Önnur hlið og veigamikil: Ykkar baráttumál nr. 1 ætti í raun að vera, að hér verði tekin upp Evra, svo að þið getið vitað, um hvað þið eruð að semja og hvað út úr samningum kemur, í bráð ogf lengd. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður og stjórnmálarýnir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Sjá meira
Á síðustu mánuðum og misserum hafið þið lagt mikla vinnu í að semja um laun og kjör ykkar umbjóðenda. Stóðu þessi átök lengi, og þurftuð þið - að hluta til - að beita verkfallsvopninu til að knýja fram þær lausnir, sem þið stefnduð á. Ég skildi það svo, að lengi vel stóð styrinn um 30.000-40.000 krónur fyrir lægst launuðu félagsmenn Eflingar. Kostaði lausnin á því margra daga eða vikna verkfall, sem bitnaði á mörgum. Mér gengur það til með þessum skrifum, að vekja athygli ykkar á - eða minna ykkur sterklega á; ég hef tekið þetta upp við ykkur áður -, að meðan þið semjið um kaup og kjör umbjóðenda ykkar í krónunni, vitið þið í raun ekkert, hvað þið eruð að semja um, hvað út úr samningum kemur eða hvað öll ykkar viðleitni er að færa umbjóðendum ykkar, þegar upp er staðið. Þið sjáið, hvað er að gerast með gengið nú og þær verðhækkanir og þann margvíslega kostnaðarauka, sem óhjákvæmilega mun fylgja falli krónunnar á síðari hluta ársins. Mikill hluti af þeim árangri, sem náðist með harðri baráttu, mun einfaldlega ganga til baka; verða færður til baka af Seðlabanka; með vilja- og aðgerðarleysi Seðlabankastjórnar til að tryggja stöðugt gengi. Vegna aðgerðarleysis Seðlabanka til að tryggja stöðugleika krónunnar, hefur hún fallið um 16-18% síðustu vikur og par mánuði. Löng og endurtekin reynsla sýnir, að við gengislækkun krónunnar hækkar almennt verðlag í landinu um helming gengisfallsins, af því að við Íslendingar erum háðir innflutningi með verulegan hluta af okkar aðdrætti og þörfum. Þetta þýðir, að innan 3-6 mánaða má vænta þess, að almennt verðlag - vöruverð og hverskonar tengdur kostnaður, líka vísitölur t.a.m. lánskjaravísitala – muni hækka um 8-10%. Ég var áðan að tala um 30.000-40.000 krónurnar, sem Efling barðist svo hart fyrir við Reykjavíkurborg. Þar voru laun upp á 400.000 eða 500.000 í spilinu. Þessar 30.000-40.000 krónur fjúka þá, út af gengisfallinu, út í buskann. Sagan sýnir, að krónan er sennilega ótraustasti gjaldmiðill hins vestræna heims. Hún er eins og veikburða trjágrein í vindi, sem sveiflast þeim mun meir og gefur þeim mun meir eftir, sem þörfin á styrk og stöðugleika eykst. Brotnar svo á versta tíma, eins og í hruninu. Til hvers eruð þið eiginlega að semja um kaup og kjör í krónunni, án verðtryggingar hennar, þegar ykkur má vera fullvel ljóst, af margfenginni reynslu, að þið vitið þá ekkert, hvað þið eruð að semja um; hvar stendur krónan eftir viku, mánuð eða misseri? Í raun nálgast samningar um kaup og kjör í krónunni skrípaleik. Þetta er síbreytileg stærð, verðgildi hennar er síbreytilegt, og tilhneigingin er, að akkúrat, þegar þörfin á styrk og stöðugleika er mest, er hún veikust. Við þær aðstæður, sem við búum nú við, hefði mátt verja krónuna og verðgildi hennar, þar sem svo vill til - eftir góðæriskafla - að við eigum feyki gildan gjaldeyrisvarasjóð; næstum eitt þúsund milljarða. Seðlabankinn hefði því getað varið krónuna, m.a. með öflugum kaupum á henni, þegar hún var að falla, en því miður gerði hann lítið eða ekkert til þess. Með þessari vanrækslu eða aðgerðarleysi, var Seðlabanki í raun að ræna launafólk 8-10% af kaupmætti nýlega umsaminna launa. Nýr Seðlabankastjóri, sem margir bundu miklar vonir við, fullyrðir, að, þó að krónan hafi fallið, geri það ekkert til í stöðunni, því að heimsmarkaðsverð á olíu og margvíslegum öðrum varningi hafi fallið jafn mikið eða meira, vegna Kórónavírussins, og, að þetta verðfall muni bæta upp gengisfall krónu og tryggja stöðugleika verðs og vísitala. Nú er undirritaður ekki hagfræðingur, en hann hefur víðtæka reynslu af efnahagsmálum og þróun hagkerfa, víða um lönd, í hálfa öld. Fyrir honum blasir þessi sviðsmynd við: Í bili dregst öll eftirspurn og framleiðsla saman. Verðlag fellur. En, þó að heimurinn sé í hvíldarstöðu, í bili, er hann enn í ”fullu fjöri”, og, þegar létt hefur verið á hömlum og takmörkunum og lífið fer að ganga sinn vanagang, að nýju, þá hefur hlaðizt upp mikil þörf og eftirspurn, sem skapa mun eftirspurnaröldu, sem kýja mun heimsmarkaðsverð upp á sama stig, og fyrir var, jafnvel á hærra stig, þar sem ýms framleiðslufyrirtæki, sem voru í gangi fyrir, gátu ekki staðið af sér lokun og hlé; voru ekki opnuð aftur. Við slík skilyrði, sem eru afar líkleg, mun gengisfall krónu koma inn í íslenzkt verðlag, með fullum krafti, á seinni hluta ársins. Það er spurning, hvort Seðlabanki skilji þetta ekki, eða sé einfaldlega að leiða þetta hjá sér, og, þá um leið - þó óbeint sé - að grípa inn í nýgerða kjarasamninga með vafasömum og, fyrir undirrituðum, ólögmætum hætti, en skv. lögum um Seðlabanka, er það fyrsta skylda hans, að tryggja stöðugt verðlag. Drífa, Ragnar Þór og Sólveiga Anna, ætlið því virkilega að una því, að svona sé með ykkar baráttu og samninga, svo að ekki sé talað um hagsmuni umbjóðenda ykkar, farið!? Ég hygg, að Seðlabanki gæti enn keyrt upp gengið í fyrra horf, ef hann leggði sig fram. Önnur hlið og veigamikil: Ykkar baráttumál nr. 1 ætti í raun að vera, að hér verði tekin upp Evra, svo að þið getið vitað, um hvað þið eruð að semja og hvað út úr samningum kemur, í bráð ogf lengd. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður og stjórnmálarýnir.
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun