Félag atvinnurekenda og stuðningur við landbúnað Erna Bjarnadóttir skrifar 15. júní 2022 13:30 Þann 14. júní sl. var tilkynnt um aðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna erfiðrar stöðu íslensks landbúnaðar. Mun ríkisvaldið ráðstafa 2,5 milljörðum til að mæta alvarlegri stöðu í landbúnaði. Rétt er að geta þess að þessi fjárhæð er einungis þriðjungur þess tjóns sem landbúnaður verður fyrir vegna árásarstríðs Rússlands gagnvart Úkraínu. Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda lét enn og aftur gamminn geisa í viðtali við Ríkisútvarpið að morgni 15. júní sl. Er nauðsynlegt að svara þeim fullyrðingum sem þar komu fram og verður það gert í þessu greinarkorni. Hvað sagði framkvæmdastjórinn? Í viðtali RUV við framkvæmdastjórann kvartaði hann enn og aftur yfir tollum á innfluttar búvörur og finnur til ný rök. Meðal annars var eftirfarandi haft eftir honum: „Það er óhætt að segja að samkeppnisstaða innfluttu vörunnar hefur skaðast mikið nú þegar einfaldlega vegna hækkana á aðföngum. Við höfum sagt að það væri skynsamleg leið að lækka tollana á innflutningnum, að minnsta kosti á tilteknum vörum sem nemur þessum verðhækkunum þannig að samkeppnisstaða innfluttu varanna sé þá eins og hún var áður en þessi gríðarlega verðhækkanabylgja gekk yfir. En mér sýnist að það sé lítill pólitískur vilji til að fara þá leið.“ Innan raða Félags atvinnurekenda eru m.a. stærstu innflytjendur búvara, þar með talið á þeim tollkvótum sem boðnir eru út. Það kemur spánskt fyrir sjónir að þessi fyrirtæki eru nýbúin að bjóða hærra verð í alla tollkvóta sem í boði voru frá ESB fyrir tímabilið maí til ágúst 2022 en þau gerðu þegar útboð fór fram fyrir næsta fjögurra mánaða tímabil á undan, janúar til apríl 2022? Munurinn er frá því að vera 1,3% þar sem hann er minnstur upp í 16,7% þar sem hann er mestur. Ef innfluttar vörur hafa hækkað í verði undanfarið hefði þessu einmitt átt að vera öfugt farið. Verð fyrir tollkvóta fyrir vörur frá ESB fyrstu átta mánuði ársins 2022, kr/kg Af hverju fylgjum við ekki fordæmi nágrannaþjóða? Um nýlega boðaðar aðgerðir til stuðnings landbúnaði að öðru leyti er haft eftir framkvæmdastjóranum í fréttinni: „Beinir styrkir á borð við það tveggja og hálfs milljarðs króna framlag sem koma á til móts við slæma stöðu landbúnaðar eru skynsamlegri ráðstöfun en hömlur að mati formanns Félags atvinnurekenda. Hann kallar eftir því að tollar verði lækkaðir á innfluttar landbúnaðarafurðir.“ Er það trúverðugt að á sama tíma og talin er ástæða til að leggja til 2,5 milljarða útgjöld úr ríkissjóði til að grípa inn í hálfgert neyðarástand í landbúnaði, að taka undir tillögur framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda um að enn verði hert að innlendum framleiðendum og kjör þeirra skert með frekari verðlækkunum. Hvorki innan ESB né sé litið til Noregs hefur nokkurt ríki gripið til slíkra ráðstafana gagnvart landbúnaði Þess í stað hefur verið gripið til víðtækra aðgerða til stuðnings landbúnaði eins og m.a. kemur fram í skýrslu spretthópsins matvælaráðherra frá 14. júní sl. og aðgerðir ríkistjórnarinnar byggja á. Um heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman Ein tillaga spretthóps matvælaráðherra er að samþykkja tímabundnar heimildir þannig að fyrirtæki í kjötiðnaði geti aukið samstarf sín í milli um sameiningu eininga, samninga um verkaskiptingu o.s.frv. Í viðtalinu heldur framkvæmdastjórinn því fram að nú þegar séu til staðar nægar heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Þá segist hann hafa efasemdir um tillögur hópsins um tímabundnar heimildir kjötframleiðenda til samstarfs. Í skýrslu sem Lagastofnun Háskóla Íslands vann fyrir sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og birt var í desember 2020 kom fram að lagasetning gagnvart landbúnaði hér á landi gengur skemur en t.d. í Noregi og ESB þegar kemur að heimildum framleiðenda til að skipuleggja samstarf um afurðasölumál. Yfirvöld samkeppnismála hér á landi hafa fram til þessa haldið hinu gagnstæða fram og lagst gegn því að gengið verði í átt til þess fyrirkomulags sem ríkir í þessum löndum – jafnvel fullyrt að undanþágur fyrir landbúnað stríði gegn EES-samningnum. Eftir rökstudda gagnrýni hafa samkeppnisyfirvöld dregið í land hvað þessar fullyrðingar varðar enda stóðust þær ekki skoðun þegar bent hafði verið á víðtækar undanþágur í Noregi og ESB frá samkeppnislögum fyrir framleiðendur landbúnaðarvara. Oft var þörf en nú er nauðsyn Í stað þess að framkvæmdastjórinn varpi fram jafn vanhugsuðum tillögum sem eru án fordæma væri nær að líta til aðgerða þeirra landa sem við berum okkur iðulega saman við – auka almennan stuðning við landbúnaðarframleiðslu og samþykkja undanþágur fyrir bændur og fyrirtæki þeirra frá samkeppnislögum. Höfundur er verkefnisstjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Matvælaframleiðsla Landbúnaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Sjá meira
Þann 14. júní sl. var tilkynnt um aðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna erfiðrar stöðu íslensks landbúnaðar. Mun ríkisvaldið ráðstafa 2,5 milljörðum til að mæta alvarlegri stöðu í landbúnaði. Rétt er að geta þess að þessi fjárhæð er einungis þriðjungur þess tjóns sem landbúnaður verður fyrir vegna árásarstríðs Rússlands gagnvart Úkraínu. Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda lét enn og aftur gamminn geisa í viðtali við Ríkisútvarpið að morgni 15. júní sl. Er nauðsynlegt að svara þeim fullyrðingum sem þar komu fram og verður það gert í þessu greinarkorni. Hvað sagði framkvæmdastjórinn? Í viðtali RUV við framkvæmdastjórann kvartaði hann enn og aftur yfir tollum á innfluttar búvörur og finnur til ný rök. Meðal annars var eftirfarandi haft eftir honum: „Það er óhætt að segja að samkeppnisstaða innfluttu vörunnar hefur skaðast mikið nú þegar einfaldlega vegna hækkana á aðföngum. Við höfum sagt að það væri skynsamleg leið að lækka tollana á innflutningnum, að minnsta kosti á tilteknum vörum sem nemur þessum verðhækkunum þannig að samkeppnisstaða innfluttu varanna sé þá eins og hún var áður en þessi gríðarlega verðhækkanabylgja gekk yfir. En mér sýnist að það sé lítill pólitískur vilji til að fara þá leið.“ Innan raða Félags atvinnurekenda eru m.a. stærstu innflytjendur búvara, þar með talið á þeim tollkvótum sem boðnir eru út. Það kemur spánskt fyrir sjónir að þessi fyrirtæki eru nýbúin að bjóða hærra verð í alla tollkvóta sem í boði voru frá ESB fyrir tímabilið maí til ágúst 2022 en þau gerðu þegar útboð fór fram fyrir næsta fjögurra mánaða tímabil á undan, janúar til apríl 2022? Munurinn er frá því að vera 1,3% þar sem hann er minnstur upp í 16,7% þar sem hann er mestur. Ef innfluttar vörur hafa hækkað í verði undanfarið hefði þessu einmitt átt að vera öfugt farið. Verð fyrir tollkvóta fyrir vörur frá ESB fyrstu átta mánuði ársins 2022, kr/kg Af hverju fylgjum við ekki fordæmi nágrannaþjóða? Um nýlega boðaðar aðgerðir til stuðnings landbúnaði að öðru leyti er haft eftir framkvæmdastjóranum í fréttinni: „Beinir styrkir á borð við það tveggja og hálfs milljarðs króna framlag sem koma á til móts við slæma stöðu landbúnaðar eru skynsamlegri ráðstöfun en hömlur að mati formanns Félags atvinnurekenda. Hann kallar eftir því að tollar verði lækkaðir á innfluttar landbúnaðarafurðir.“ Er það trúverðugt að á sama tíma og talin er ástæða til að leggja til 2,5 milljarða útgjöld úr ríkissjóði til að grípa inn í hálfgert neyðarástand í landbúnaði, að taka undir tillögur framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda um að enn verði hert að innlendum framleiðendum og kjör þeirra skert með frekari verðlækkunum. Hvorki innan ESB né sé litið til Noregs hefur nokkurt ríki gripið til slíkra ráðstafana gagnvart landbúnaði Þess í stað hefur verið gripið til víðtækra aðgerða til stuðnings landbúnaði eins og m.a. kemur fram í skýrslu spretthópsins matvælaráðherra frá 14. júní sl. og aðgerðir ríkistjórnarinnar byggja á. Um heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman Ein tillaga spretthóps matvælaráðherra er að samþykkja tímabundnar heimildir þannig að fyrirtæki í kjötiðnaði geti aukið samstarf sín í milli um sameiningu eininga, samninga um verkaskiptingu o.s.frv. Í viðtalinu heldur framkvæmdastjórinn því fram að nú þegar séu til staðar nægar heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Þá segist hann hafa efasemdir um tillögur hópsins um tímabundnar heimildir kjötframleiðenda til samstarfs. Í skýrslu sem Lagastofnun Háskóla Íslands vann fyrir sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og birt var í desember 2020 kom fram að lagasetning gagnvart landbúnaði hér á landi gengur skemur en t.d. í Noregi og ESB þegar kemur að heimildum framleiðenda til að skipuleggja samstarf um afurðasölumál. Yfirvöld samkeppnismála hér á landi hafa fram til þessa haldið hinu gagnstæða fram og lagst gegn því að gengið verði í átt til þess fyrirkomulags sem ríkir í þessum löndum – jafnvel fullyrt að undanþágur fyrir landbúnað stríði gegn EES-samningnum. Eftir rökstudda gagnrýni hafa samkeppnisyfirvöld dregið í land hvað þessar fullyrðingar varðar enda stóðust þær ekki skoðun þegar bent hafði verið á víðtækar undanþágur í Noregi og ESB frá samkeppnislögum fyrir framleiðendur landbúnaðarvara. Oft var þörf en nú er nauðsyn Í stað þess að framkvæmdastjórinn varpi fram jafn vanhugsuðum tillögum sem eru án fordæma væri nær að líta til aðgerða þeirra landa sem við berum okkur iðulega saman við – auka almennan stuðning við landbúnaðarframleiðslu og samþykkja undanþágur fyrir bændur og fyrirtæki þeirra frá samkeppnislögum. Höfundur er verkefnisstjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun