Skrásetningargjöld við Háskóla Íslands eru ólögmæt Rakel Anna Boulter skrifar 27. október 2023 16:30 Stúdentaráð Háskóla Íslands hélt blaðamannafund fyrr í dag í tilefni úrskurðar áfrýjunarnefndar kærumála háskólanema, sem birtist 5. október síðastliðnum. Leiddi sá úrskurður í ljós að skrásetningargjöld við Háskóla Íslands eru ólögmæt. Málið hófst árið 2020, þegar fyrrum nemandi og starfsmaður skrifstofu Stúdentaráðs, Jessý Jónsdóttir, kærði gjaldið til Háskólaráðs vegna grunsemda um ólögmæti. Málið hefur legið í stjórnsýslunni síðan en úrskurður nefndarinnar leiðir í ljós að grunur stúdentaráðs var á rökum reistur. Fyrir skrásetningagjöldunum er skýr lagaheimild. Samkvæmt henni eru tvö skilyrði. Gjaldið má ekki skila hærri tekjum en sem nemur samanlögðum útgjöldum vegna nemendaskráningar og tiltekinnar þjónustu. Hins vegar má ekki rukka fyrir þjónustu sem telst til kennslu eða rannsóknarstarfsemi. Háskólinn þarf lögum samkvæmt að reiða fram útreikninga eða traustar áætlanir þar sem sýnt er fram á með skýrum hætti, í hvað skrásetningargjaldið fer, með öðrum orðum hvort gjaldið sé að fara í þá þjónustu sem það má fara lögum samkvæmt. Þetta hefur háskólinn ekki gert.Þess vegna er ekki nokkur leið til að ganga úr skugga um að gjaldið sé ekki hærra en sem nemur útgjöldum. Niðurstaða áfrýjunarnefndarinnar var nánar tiltekið að tilteknir liðir skrásetningargjalsins “eigi ekki fullnægjandi lagastoð og uppfylli ekki þær kröfur sem gerðar eru til álagningar þjónustugjalda”. Stúdentaráð hélt aukafund í gær, vegna þessa máls, þar sem ráðið samþykkti kröfu sem þegar hefur verið send á háskólann sem og á ráðuneyti háskólamála og fjármála. Þar er m.a. rakin saga þess að Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur um árabil bent háskólanum á grun ráðsins að gjaldið standist ekki lög. Stúdentaráð hefur krafið HÍ um skýringar og útreikning sem liggja til grundvallar ákvörðun um upphæð skrásetningagjaldsins. Frá árinu 2020 hefur HÍ og hinir opinberu háskólarnir ítrekað farið þess á leit við háskólamálaráðuneytið að hækka skrásetningargjaldið. Þessi úrskurður leiðir í ljós að forsendur gjaldsins og útreikningar þess standast ekki lög. Það er því óboðlegt að ætla að ganga lengra í slíku ástandi og hækka fjárhæðina og hefur Stúdentaráð því mótmælt þeim hækkunum harðlega í hvert sinn. Þessar beiðnir háskólanna um hækkun varpa líka skýru ljósi á raunverulegt hlutverk gjaldanna. Greinilegt er að Háskólinn reiðir sig á skrásetningargjaldið til að brúa bilið og greiða fyrir þá opinberu menntun sem stjórnvöld fela honum að veita, en eru ekki tilbúin að fjármagna. Ísland er eftirbátur annarra Norðurlanda þegar kemur að fjármögnun opinberrar háskólamenntunnar, þetta sést m.a. á fjármagni sem fylgir hverjum ársnema, sem lægst er á íslandi. Meðaltalið á Norðurlöndunum er 4,6 milljónir króna árlega en á Íslandi eru það aðeins 2,9 milljónir. Þess má einnig geta að ekkert annað norðurland innheimtir skrásetningargjöld í opinberum háskólum. Oft heyrist sú rödd, þegar upphæð skrásetningagjaldsins ber á góma, að 75.000 kr. sé ekkert svo há upphæð. Fólk getur haft misjafnar skoðanir á fjárhæðinni, en gjaldið er hátt miðað við önnur þjónustugjöld og það verður í öllu falli að innheimta þau með lögmætum hætti. Þó er ekki hægt að líta framhjá þeirri þá grafalvarlegu fjárhagsstöðu sem margir stúdentar búa við. Um 45% stúdenta eiga erfitt eða mjög erfitt með að ná endum saman. Um þriðjungur stúdenta á íslandi eru foreldrar. Því geta 75.000 kr árlega skipt sköpum. Aðgangur að góðri opinberi menntun er mikið jafnréttismál. Háskólastigið er einn hornsteinn samfélagsins og ef Ísland ætlar að standa jafnfætis norðurlöndunum, sem við viljum bera okkur saman við, verður að leysa úr þeim ólestri sem fjármögnun opinberu háskólanna okkar hefur verið í. Til að bregðast við núverandi ástandi hefur Háskólinn þurft að reiða sig á neyðarleg úrræði til fjármögnunar, eins og happdrætti og nú er ljóst að önnur fjármögnunarleið skólans, skrásetningargjöldin, hefur ekki verið lögum samkvæmt. Því fer Stúdentaráð fram á að háskólinn, sem hefur haft úrskurðinn á sínu borði í þrjár vikur, hefji endurgreiðslur eins og honum er skylt samkvæmt lögum um innheimtu opinberra gjalda. Stúdentaráð vill með þessu setja Háskólanum fyrir dyrnar. Stúdentar geta ekki haldið uppi fjármögnun opinberrar háskólamenntunar. Höfundur er forseti Stúdentaráðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hagsmunir stúdenta Háskólar Skóla - og menntamál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Sjá meira
Stúdentaráð Háskóla Íslands hélt blaðamannafund fyrr í dag í tilefni úrskurðar áfrýjunarnefndar kærumála háskólanema, sem birtist 5. október síðastliðnum. Leiddi sá úrskurður í ljós að skrásetningargjöld við Háskóla Íslands eru ólögmæt. Málið hófst árið 2020, þegar fyrrum nemandi og starfsmaður skrifstofu Stúdentaráðs, Jessý Jónsdóttir, kærði gjaldið til Háskólaráðs vegna grunsemda um ólögmæti. Málið hefur legið í stjórnsýslunni síðan en úrskurður nefndarinnar leiðir í ljós að grunur stúdentaráðs var á rökum reistur. Fyrir skrásetningagjöldunum er skýr lagaheimild. Samkvæmt henni eru tvö skilyrði. Gjaldið má ekki skila hærri tekjum en sem nemur samanlögðum útgjöldum vegna nemendaskráningar og tiltekinnar þjónustu. Hins vegar má ekki rukka fyrir þjónustu sem telst til kennslu eða rannsóknarstarfsemi. Háskólinn þarf lögum samkvæmt að reiða fram útreikninga eða traustar áætlanir þar sem sýnt er fram á með skýrum hætti, í hvað skrásetningargjaldið fer, með öðrum orðum hvort gjaldið sé að fara í þá þjónustu sem það má fara lögum samkvæmt. Þetta hefur háskólinn ekki gert.Þess vegna er ekki nokkur leið til að ganga úr skugga um að gjaldið sé ekki hærra en sem nemur útgjöldum. Niðurstaða áfrýjunarnefndarinnar var nánar tiltekið að tilteknir liðir skrásetningargjalsins “eigi ekki fullnægjandi lagastoð og uppfylli ekki þær kröfur sem gerðar eru til álagningar þjónustugjalda”. Stúdentaráð hélt aukafund í gær, vegna þessa máls, þar sem ráðið samþykkti kröfu sem þegar hefur verið send á háskólann sem og á ráðuneyti háskólamála og fjármála. Þar er m.a. rakin saga þess að Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur um árabil bent háskólanum á grun ráðsins að gjaldið standist ekki lög. Stúdentaráð hefur krafið HÍ um skýringar og útreikning sem liggja til grundvallar ákvörðun um upphæð skrásetningagjaldsins. Frá árinu 2020 hefur HÍ og hinir opinberu háskólarnir ítrekað farið þess á leit við háskólamálaráðuneytið að hækka skrásetningargjaldið. Þessi úrskurður leiðir í ljós að forsendur gjaldsins og útreikningar þess standast ekki lög. Það er því óboðlegt að ætla að ganga lengra í slíku ástandi og hækka fjárhæðina og hefur Stúdentaráð því mótmælt þeim hækkunum harðlega í hvert sinn. Þessar beiðnir háskólanna um hækkun varpa líka skýru ljósi á raunverulegt hlutverk gjaldanna. Greinilegt er að Háskólinn reiðir sig á skrásetningargjaldið til að brúa bilið og greiða fyrir þá opinberu menntun sem stjórnvöld fela honum að veita, en eru ekki tilbúin að fjármagna. Ísland er eftirbátur annarra Norðurlanda þegar kemur að fjármögnun opinberrar háskólamenntunnar, þetta sést m.a. á fjármagni sem fylgir hverjum ársnema, sem lægst er á íslandi. Meðaltalið á Norðurlöndunum er 4,6 milljónir króna árlega en á Íslandi eru það aðeins 2,9 milljónir. Þess má einnig geta að ekkert annað norðurland innheimtir skrásetningargjöld í opinberum háskólum. Oft heyrist sú rödd, þegar upphæð skrásetningagjaldsins ber á góma, að 75.000 kr. sé ekkert svo há upphæð. Fólk getur haft misjafnar skoðanir á fjárhæðinni, en gjaldið er hátt miðað við önnur þjónustugjöld og það verður í öllu falli að innheimta þau með lögmætum hætti. Þó er ekki hægt að líta framhjá þeirri þá grafalvarlegu fjárhagsstöðu sem margir stúdentar búa við. Um 45% stúdenta eiga erfitt eða mjög erfitt með að ná endum saman. Um þriðjungur stúdenta á íslandi eru foreldrar. Því geta 75.000 kr árlega skipt sköpum. Aðgangur að góðri opinberi menntun er mikið jafnréttismál. Háskólastigið er einn hornsteinn samfélagsins og ef Ísland ætlar að standa jafnfætis norðurlöndunum, sem við viljum bera okkur saman við, verður að leysa úr þeim ólestri sem fjármögnun opinberu háskólanna okkar hefur verið í. Til að bregðast við núverandi ástandi hefur Háskólinn þurft að reiða sig á neyðarleg úrræði til fjármögnunar, eins og happdrætti og nú er ljóst að önnur fjármögnunarleið skólans, skrásetningargjöldin, hefur ekki verið lögum samkvæmt. Því fer Stúdentaráð fram á að háskólinn, sem hefur haft úrskurðinn á sínu borði í þrjár vikur, hefji endurgreiðslur eins og honum er skylt samkvæmt lögum um innheimtu opinberra gjalda. Stúdentaráð vill með þessu setja Háskólanum fyrir dyrnar. Stúdentar geta ekki haldið uppi fjármögnun opinberrar háskólamenntunar. Höfundur er forseti Stúdentaráðs.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun