Hroki og hleypidómar Bergmann Guðmundsson skrifar 6. febrúar 2024 14:01 Nú í vikunni féll áhugaverður dómur hjá héraðsdómi Reykjavíkur í máli Reykjavíkurborgar gegn Persónuvernd varðandi úrskurð stofnunarinnar á Seesaw-nemendakerfinu. Málið snerist um úrskurð Persónuverndar árið 2021 sem lagði m. a. 5 milljón króna stjórnvaldssekt á Reykjavíkurborg og krafði borgina um að eyða öllum gögnum úr kerfinu sem var gert. Ekki var farið í að leita lausna með skólakerfinu til að valda ekki skaða eins og eðlilegt hefði verið hjá stjórnvaldi eins og Persónuvernd. Skólar landsins fylgdu að sjálfsögðu í kjölfarið og gerðu slíkt hið sama og Reykjavíkurborg. Þúsundir vinnustunda fóru þar fyrir bí og frábær kennsluverkefni hurfu í ruslið. Fannst okkur í skólakerfinu Persónuvernd fara fram með offorsi og að vilji stofnunarinnar til að vinna með skólunum væri enginn. Meira máli virtist skipta að Persónuvernd gæti merkt við að stofnunin hefði haft rétt fyrir sér heldur en að hugsa um hag nemenda og þann skaða sem myndi hljótast af því að hætta að nota kerfið og eyða öllum gögnum úr því. Undir þennan úrskurð skrifuðu hvorki fleiri né færri en fimm aðilar frá Persónuvernd og var málið blásið út af hálfu stofnunarinnar sem var nú að eigin mati að koma börnum þessa lands til hjálpar gegn hinu illa skólakerfi og stórhættulegri tölvutækni. Nú, þegar öll kurl eru komin til grafar, kemur það upp á yfirborðið að ekki stendur steinn yfir steini hjá Persónuvernd eins og þá sem hafa lesið úrskurð stofnunarinnar frá 2021 hefur lengi grunað. Vald er nefnilega vandmeðfarið eins og kemur bersýnilega í ljós þegar um er að ræða stofnun sem enginn kjörinn fulltrúi ber ábyrgð á. Persónuvernd ræður og enginn má draga rök og málatilbúnað stofnunarinnar í efa eins og kom greinilega í ljós þegar reynt var að ræða málin eftir að úrskurður féll. Kerfið átti sko alls ekki að nota lengur, hvað sem skólarnir sögðu. Eins og kennarar landsins vita er Seesaw-kerfið nefnilega einstakt þegar kemur að námi og kennslu. Seesaw er sérstaklega áhrifaríkt þegar kemur að þeim nemendum sem standa höllum fæti þegar um er að ræða hefðbundna kennslu. Kerfið ýtir undir sköpun og fjölbreytt skil og hefur sannað gildi sitt í kennslustofum landsins, aftur og aftur. Aldrei sást þetta betur en þegar skólar landsins lokuðu í Covid faraldrinum og hægt var að halda úti merkingarbærri kennslu í gegnum kerfið. Af reynslu veit ég að fjölmargir nemendur hafa látið ljós sitt skína í gegnum kerfið og þeir kennarar sem notuðu það sakna þess enn. Ávinningur þess að nota Seesaw í skólastarfi á landinu var mikill og olli það miklum skaða þegar Persónuvernd lét loka fyrir kerfið, eitt Evrópulanda. Undirritaður hefur verið í þó nokkrum samskiptum við Persónuvernd síðan stofnunin lét loka Seesaw og hafa þau samskipti ekki verið til að ýta undir álit mitt á þessari stofnun. Einn lögfræðingurinn sagði mér hreint út að hann gæti ekkert aðstoðað mig þar sem stofnunin gæti þurft að úrskurða í málunum, þrátt fyrir að Persónuvernd eigi að vera ráðgefandi, en sá hluti starfseminnar hefur verið ósýnilegur til þessa, allavega fyrir okkur skólafólk. Ekki voru þessi svör til að ýta undir traust mitt á því að stofnunin hafi getu til að vita hvernig hlutirnir eigi að vera. Greinilega hefur hlutverk Persónuverndar ekki verið kynnt fyrir starfsfólki á þeim tíma sem ég var í samskiptum við stofnunina, en um hlutverk Persónuverndar segir: „Persónuvernd hefur eftirlit með því að farið sé að lögum og öðrum reglum um vinnslu persónuupplýsinga og að bætt sé úr annmörkum og mistökum.” Að láta loka fyrir afskaplega gagnlegt kerfi án almennilegs rökstuðnings eða að veita tækifæri til úrbóta er hins vegar greinilega vinnulag stofnunarinnar og fellur ekki að ofangreindri lýsingu á hlutverki hennar. Það er augljóst að stofnunin er rúin trausti eftir þennan dóm og geta hennar til að úrskurða á faglegan og heiðarlegan hátt í málum sem hún tekur fyrir og snúa að skólakerfinu hlýtur hér eftir að vera dregin stórlega í efa. Ber síðan einhver ábyrgð? Hvað segir stjórn Persónuverndar eða forstjóri stofnunarinnar sem fór með himinskautum í fjölmiðlum eftir úrskurðinn 2021? Er það bara hið íslenska, ÚPS, ekki mér að kenna? Það er morgunljóst að skaðinn af þessum úrskurði og vangeta stofnunarinnar við að vinna að lausnum með sveitarfélögum, skólum og ráðuneyti menntamála er mikill. Vinnutap kennara við að missa alla sína vinnu sem lögð var í kerfið til að nýta á komandi árum hleypur á tugum milljóna og ekki er einu sinni hægt að meta til fjár það tap sem nemendur og skólakerfið hafa orðið fyrir vegna lokunar kerfisins. Ætlar Persónuvernd að bæta það? Verður beðist afsökunar á vinnulaginu? Líklega mun ekkert gerast. Enginn stjórnmálamaður kemur nálægt eylandi Persónuverndar sem þarf ekki að svara fyrir neitt. Það kemur svo sem ekkert á óvart hér á landi. En ég kveð ykkur með tilvitnun sem rituð var á Vísi í október í fyrra. „Íslendingar eru það lánsamir að búa í réttarríki, samfélagi þar sem lög gilda og mannréttindi eru virt. Í þannig samfélagi virka lög ekki eins og kræsingar á jólahlaðborði þar sem þú velur hvað þér líst best á og hverju þú ákveður að sleppa.” – Úr grein eftir forstjóra Persónuverndar sem birtist í Vísi, 19. október árið 2023. Orð að sönnu. Höfundur er verkefnastjóri í upplýsingtækni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Persónuvernd Skóla - og menntamál Grunnskólar Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dáin og deyjandi dýr en engin neyð? Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur til umhugsunar Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Að leysa vandann með quick fix Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason skrifar Skoðun Mikilvægi íþróttafélaga Lárus Sigurðsson skrifar Skoðun Sumargjafir Gunnar Ingi Björnsson skrifar Skoðun Þar sem er reykur þar er… Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Betur má ef duga skal Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir skrifar Skoðun Leið að hraðari innviðauppbyggingu Sölvi Sturluson skrifar Skoðun Viltu bjarga heiminum? Samfélagsdrifnar loftslagslausnir Inga Rós Antoníusdóttir skrifar Skoðun Hugleiðingar í aðdraganda kosninga Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson skrifar Skoðun Stuðningur við langtímakjarasamninga Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson skrifar Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Að læra nýtt tungumál og sýna þolinmæði Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Að rækta garðinn sinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Dánaraðstoð og siðareglur lækna Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson skrifar Sjá meira
Nú í vikunni féll áhugaverður dómur hjá héraðsdómi Reykjavíkur í máli Reykjavíkurborgar gegn Persónuvernd varðandi úrskurð stofnunarinnar á Seesaw-nemendakerfinu. Málið snerist um úrskurð Persónuverndar árið 2021 sem lagði m. a. 5 milljón króna stjórnvaldssekt á Reykjavíkurborg og krafði borgina um að eyða öllum gögnum úr kerfinu sem var gert. Ekki var farið í að leita lausna með skólakerfinu til að valda ekki skaða eins og eðlilegt hefði verið hjá stjórnvaldi eins og Persónuvernd. Skólar landsins fylgdu að sjálfsögðu í kjölfarið og gerðu slíkt hið sama og Reykjavíkurborg. Þúsundir vinnustunda fóru þar fyrir bí og frábær kennsluverkefni hurfu í ruslið. Fannst okkur í skólakerfinu Persónuvernd fara fram með offorsi og að vilji stofnunarinnar til að vinna með skólunum væri enginn. Meira máli virtist skipta að Persónuvernd gæti merkt við að stofnunin hefði haft rétt fyrir sér heldur en að hugsa um hag nemenda og þann skaða sem myndi hljótast af því að hætta að nota kerfið og eyða öllum gögnum úr því. Undir þennan úrskurð skrifuðu hvorki fleiri né færri en fimm aðilar frá Persónuvernd og var málið blásið út af hálfu stofnunarinnar sem var nú að eigin mati að koma börnum þessa lands til hjálpar gegn hinu illa skólakerfi og stórhættulegri tölvutækni. Nú, þegar öll kurl eru komin til grafar, kemur það upp á yfirborðið að ekki stendur steinn yfir steini hjá Persónuvernd eins og þá sem hafa lesið úrskurð stofnunarinnar frá 2021 hefur lengi grunað. Vald er nefnilega vandmeðfarið eins og kemur bersýnilega í ljós þegar um er að ræða stofnun sem enginn kjörinn fulltrúi ber ábyrgð á. Persónuvernd ræður og enginn má draga rök og málatilbúnað stofnunarinnar í efa eins og kom greinilega í ljós þegar reynt var að ræða málin eftir að úrskurður féll. Kerfið átti sko alls ekki að nota lengur, hvað sem skólarnir sögðu. Eins og kennarar landsins vita er Seesaw-kerfið nefnilega einstakt þegar kemur að námi og kennslu. Seesaw er sérstaklega áhrifaríkt þegar kemur að þeim nemendum sem standa höllum fæti þegar um er að ræða hefðbundna kennslu. Kerfið ýtir undir sköpun og fjölbreytt skil og hefur sannað gildi sitt í kennslustofum landsins, aftur og aftur. Aldrei sást þetta betur en þegar skólar landsins lokuðu í Covid faraldrinum og hægt var að halda úti merkingarbærri kennslu í gegnum kerfið. Af reynslu veit ég að fjölmargir nemendur hafa látið ljós sitt skína í gegnum kerfið og þeir kennarar sem notuðu það sakna þess enn. Ávinningur þess að nota Seesaw í skólastarfi á landinu var mikill og olli það miklum skaða þegar Persónuvernd lét loka fyrir kerfið, eitt Evrópulanda. Undirritaður hefur verið í þó nokkrum samskiptum við Persónuvernd síðan stofnunin lét loka Seesaw og hafa þau samskipti ekki verið til að ýta undir álit mitt á þessari stofnun. Einn lögfræðingurinn sagði mér hreint út að hann gæti ekkert aðstoðað mig þar sem stofnunin gæti þurft að úrskurða í málunum, þrátt fyrir að Persónuvernd eigi að vera ráðgefandi, en sá hluti starfseminnar hefur verið ósýnilegur til þessa, allavega fyrir okkur skólafólk. Ekki voru þessi svör til að ýta undir traust mitt á því að stofnunin hafi getu til að vita hvernig hlutirnir eigi að vera. Greinilega hefur hlutverk Persónuverndar ekki verið kynnt fyrir starfsfólki á þeim tíma sem ég var í samskiptum við stofnunina, en um hlutverk Persónuverndar segir: „Persónuvernd hefur eftirlit með því að farið sé að lögum og öðrum reglum um vinnslu persónuupplýsinga og að bætt sé úr annmörkum og mistökum.” Að láta loka fyrir afskaplega gagnlegt kerfi án almennilegs rökstuðnings eða að veita tækifæri til úrbóta er hins vegar greinilega vinnulag stofnunarinnar og fellur ekki að ofangreindri lýsingu á hlutverki hennar. Það er augljóst að stofnunin er rúin trausti eftir þennan dóm og geta hennar til að úrskurða á faglegan og heiðarlegan hátt í málum sem hún tekur fyrir og snúa að skólakerfinu hlýtur hér eftir að vera dregin stórlega í efa. Ber síðan einhver ábyrgð? Hvað segir stjórn Persónuverndar eða forstjóri stofnunarinnar sem fór með himinskautum í fjölmiðlum eftir úrskurðinn 2021? Er það bara hið íslenska, ÚPS, ekki mér að kenna? Það er morgunljóst að skaðinn af þessum úrskurði og vangeta stofnunarinnar við að vinna að lausnum með sveitarfélögum, skólum og ráðuneyti menntamála er mikill. Vinnutap kennara við að missa alla sína vinnu sem lögð var í kerfið til að nýta á komandi árum hleypur á tugum milljóna og ekki er einu sinni hægt að meta til fjár það tap sem nemendur og skólakerfið hafa orðið fyrir vegna lokunar kerfisins. Ætlar Persónuvernd að bæta það? Verður beðist afsökunar á vinnulaginu? Líklega mun ekkert gerast. Enginn stjórnmálamaður kemur nálægt eylandi Persónuverndar sem þarf ekki að svara fyrir neitt. Það kemur svo sem ekkert á óvart hér á landi. En ég kveð ykkur með tilvitnun sem rituð var á Vísi í október í fyrra. „Íslendingar eru það lánsamir að búa í réttarríki, samfélagi þar sem lög gilda og mannréttindi eru virt. Í þannig samfélagi virka lög ekki eins og kræsingar á jólahlaðborði þar sem þú velur hvað þér líst best á og hverju þú ákveður að sleppa.” – Úr grein eftir forstjóra Persónuverndar sem birtist í Vísi, 19. október árið 2023. Orð að sönnu. Höfundur er verkefnastjóri í upplýsingtækni.
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar
Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar
Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar