Skjálfandafljót áfram óbeislað Hópur fólks í Vinum Skjálfandafljóts skrifar 28. febrúar 2024 14:31 Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þingeyjarsveit Orkumál Vatnsaflsvirkjanir Umhverfismál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Skoðun Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Sjá meira
Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar